Karnawalizacja oraz antypedagogika w tekstach dla niedorosłych odbiorców

Wychodząc z założenia, że niektóre książki dla dzieci mogą być nakierowane tylko i wyłącznie na zabawę, wkracza się w krainę karnawału, śmiechu i antypedagogiki. Poruszane w takich utworach tematy, albo raczej sposób ich przedstawiania, często określane są przez dorosłych jako głupie, obrzydliwe czy niemoralne, co początkowo wzbudzało wiele kontrowersji. By wprowadzić do książki błazenadę, która wywodzi się przecież z folkloru dziecięcego, korzysta się z różnych chwytów: żartów, dowcipów, szyderstwa, sarkazmu, a także parodii, karykatury i groteski. Do tego w treści neguje się autorytet dorosłych, kpi się z ich świata, nurza we wszelkich ohydztwach i obrzydliwością oraz łamie tabu.

W takiej literaturze królują: dziecko błazen, czyli dziecko buntownik, nonsensowny bohater zwierzęcy, bohater-łobuz, którego ekscesy jeżą włosy na głowach dorosłych, równie lubiany jest motyw bliźniaków-rozrabiaków, czy też postacie dorosłe obdarzone cechami infantylnymi. Popularne są też wszelkie postmodernistyczne wariacje z tradycją (nie tylko baśniową). Oba nurty (karnawalizacja i antypedagogika) są bardzo różnorodne, dlatego na dobry początek wymienię 7 pozycji dobrych na początek.

---

Nie odrobiłem lekcji, bo...

Davide Cali, Benjamin Chaud

Wydawnictwo: Dwie Siostry

Lektura obowiązkowa dla przyszłych i obecnych uczniów wszystkich rodzajów szkół. Niezbędna pomoc w sytuacji braku pracy domowej.

Samolot pełen małp, najazd wikingów, pogrzeb kota, tornado, zabłąkany pingwin… Gdy trzeba wytłumaczyć brak pracy domowej, dziecięca inwencja nie zna granic, a niesamowite historie mnożą się jak szalone. Czy można wyobrazić sobie lepszy materiał na książkę?

David Cali i Benjamin Chaud wracają do szkoły, by złożyć żartobliwy hołd nieokiełznanej uczniowskiej wyobraźni. Każda strona zaskakuje kolejną, jeszcze bardziej niewiarygodną wymówką. Absurd goni absurd, a fantastyczne sytuacje zmieniają się jak w kalejdoskopie. Ta zwariowana książka rozśmieszy dzieci, rodziców i każdego, komu choć raz w życiu zdarzyło się nie odrobić lekcji.

---

Tam, gdzie żyją dzikie stwory

Maurice Sendak

Tłumaczenie: Jadwiga Jędryas

Wydawnictwo: Dwie Siostry

Gdy niegrzeczny Max zostaje odesłany do łóżka bez kolacji, jego pokój zamienia się w las. Tak zaczyna się niezwykła wyprawa chłopca do krainy dzikich stworów...

Pięćdziesiąt lat po amerykańskiej premierze kultowa książka Maurice’a Sendaka wreszcie ukazuje się w Polsce. Teraz i my możemy wyruszyć do krainy dzikich stworów, by wyprawiać w niej dzikie harce, zatęsknić za domem i... wrócić. Bo przez te wszystkie lata nic się nie zmieniło: dzikie stwory czasem muszą być straszne i złe – ale zawsze wracają do domu na kolację.

„Tam gdzie żyją dzikie stwory” to absolutna klasyka światowej literatury dziecięcej. Od 1963 roku, gdy ukazało się pierwsze wydanie, na całym świecie sprzedano ponad 19 milionów egzemplarzy tej książki.

---

O małym krecie, który chciał wiedzieć, kto mu narobił na głowę

Wolf Erlbruch, Werner Holzwarth

Tłumaczenie: Łukasz Żebrowski

Wydawnictwo: Hokus-Pokus

Wyobraź sobie, że budzisz się pewnego ranka, wychylasz głowę przez okno i nagle czujesz, że ktoś narobił ci na głowę! W takiej sytuacji znalazł się mały kret - bohater książki, której autorem jest Werner Holzwarth. Oburzony postanawia znaleźć winowajcę. Zawzięcie zaczepia różne zwierzęta i próbuje dociec, które z nich ośmieliło się narobić mu na głowę. Okazuje się, że nie tak łatwo jest znaleźć sprawcę.

To bardzo dowcipna i pouczająca historia, dzięki której dzieci mają okazję poznać bogaty świat przyrody od trochę innej strony.

---

Pippi Pończoszanka

Astrid Lindgren

Tłumaczenie: Irena Szuch-Wyszomirska

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

Pippi mieszka samotnie w Willi Śmiesznotce razem ze swoim koniem i małpką, ma walizkę pełną złotych monet i... nie chodzi do szkoły. Jej niekonwencjonalne zachowanie jest wyzwaniem dla mieszkańców miasteczka: budzi zgorszenie dorosłych oraz zachwyt rówieśników.

---

Przygody Alicji w Krainie Czarów

Lewis Carroll

ilustrator: Tove Jansson

tłumacz: Maciej Słomczyński

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

Szalony Kapelusznik, Marcowy Zając, Kot z Cheshire, pan Gąsienica… – tych bohaterów jednej z najpopularniejszych książek świata znają wszyscy. Pełne aluzji i zabaw lingwistycznych dzieło jest wielkim wyzwaniem dla tłumaczy. Jego spolszczenia podjęło się do tej pory jedenastu z nich. Niniejsze wydanie oparto na wybitnym przekładzie Macieja Słomczyńskiego, które uzupełniono niezwykłymi ilustracjami Tove Jansson, twórczyni Muminków. Takiego połączenia jeszcze nie było, zatem to prawdziwa gratka dla wielbicieli dobrych i pięknych książek!

---

Wiersze dla dzieci

Julian Tuwim

Wydawnictwo: Wilga

Wiersze dla dzieci Juliana Tuwima - szeroki wybór nieśmiertelnych wierszy należących do ścisłej klasyki literatury dziecięcej. Z całą pewnością utwory te zna każdy dorosły, powinno je też poznać każde dziecko. Są obecne w szkołach, w przedszkolach i w domowych biblioteczkach.

Ciepłe i pełne humoru wiersze takie, jak Rzepka, Lokomotywa, Słoń Trąbalski, Spóźniony słowik, Okulary czy Ptasie radio od lat bawią kolejne pokolenia czytelników. W naszym wydaniu towarzyszą im przepiękne, barwne, nowoczesne ilustracje, które uprzyjemnią lekturę i sprawią, że zarówno dzieci, jak i dorośli na długo zapamiętają tę książkę.

---

BFG

Roald Dahl

Tłumaczenie: Katarzyna Szczepańska-Kowalczuk

Wydawnictwo: Znak emotikon

W 2016 roku Roald Dahl obchodziłby setną rocznicę urodzin. Charlie i fabryka czekolady oraz Matylda należą do kanonu ulubionych lektur szkolnych. Można je też zobaczyć w wersjach filmowych. Z okazji jubileuszu Steven Spielberg wyreżyserował inną jego książkę – BFG, czyli opowieść o Bardzo Fajnym Gigancie.

Zobacz, co jeszcze kryje biblioteczka fantastycznego pana Dahla...

Kiedy usłyszysz za oknem podejrzany hałas, nie próbuj się chować pod kołdrę. Olbrzym, który kradnie dzieciom koszmary i tak Cię znajdzie... Na szczęście Bardzo Fajny Gigant - przyjaciel Sophie - nie jest okrutnym stworem. Ale w Anglii są również inne olbrzymy – o wiele mniej przyjemne, które zajadają się dzieciakami. Czy Sophie i BFG uda się ich powstrzymać? Miejmy nadzieję, że tak – w przeciwnym razie kolejnym pożartym dzieckiem możesz być TY.

---

Książki dla dzieci to temat rzeka, szczególnie że w ostatnich latach ta nisza wydawnicza bardzo się w Polsce rozrosła, dlatego wyczekujcie kolejnego postu o książkach dla (nie tylko!) najmłodszych.

Nieogar