Absolutne objawienie roku 1995?

Absolutna amnezja Izabeli Filipiak wymyka się jakimkolwiek próbom jednomyślnego przyporządkowania. Jest to jednocześnie powieść obyczajowa, społeczna, psychologiczna, ale przede wszystkim chyba feministyczna.

Akcja powieści dzieje się w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku w Gdańsku. Główna bohaterka, a zarazem narratorka – Marianna – to dziewczynka pisząca pamiętnik. Nie byle jaki jednak pamiętnik, bowiem polifoniczne zapiski w nim zawarte prowadzą nas od wydarzeń z życia Marianny (a po części zdaje się też autorki), przez alternatywne wersje jej przyszłości, po wcielanie się w kolejne kobiece postaci. Jest to swoista podróż przez wyobraźnię dziecka, które dzieckiem właściwie nie jest. Marianna bowiem, pomimo swego wieku, a także młodzieńczego buntu na złość opresyjnym rodzicom, zachowuje wewnętrzną siłę, ma świadomość dorosłej kobiety, świadomość swych ograniczeń oraz tego, że żyje w patriarchalnym świecie.

Marianna czuje się zagubiona w szkole, która opiera się na systemie totalitarnym, niszczącym wszelką jednostkowość; nie czuje wsparcia od tych, którzy powinni jej pomóc wkraczać w kolejne etapy życia, czyli od rodziców, ma ich bowiem za kolejny produkt uszkodzonej rzeczywistości, a co więcej, czuje, że jej los z góry został przesądzony. Z biegiem lat zmieni się we własną matkę – ofiarę, terroryzowaną przez męża-tyrana. Ulegnie społecznym konwenansom albo poniesie konsekwencje swego nieposłuszeństwa: wpadnie w matń szaleństwa jak polonistka Lisiak lub postanowi wybrać śmierć jako ucieczkę od życia, nad którym nie ma kontroli tak jak Prządka.

Bohaterka wybiera jednak walkę. Wybiera życie oraz bunt przeciwko zastałym normom. Za każdym razem jednak, gdy próbuje zmienić schemat, przegrywa. Winowajcom zazwyczaj jest postać męska, która to w Absolutnej amnezji jest nośnikiem samych złych cech: egoista, wiarołomca, zdrajca, gwałciciel. Powieść ta w żadnym razie nie jest stronnicza jeśli chodzi o płeć, ponieważ Marianna została zdradzona również przez kobietę. Po tym, jak można by przypuszczać, gwoździu do trumny, główna bohaterka zatraca wiarę w ludzi, niezależnie od płci; upodabnia się do nich (bo czemu i nie?).

Tytułową „absolutną amnezją” jest całkowite zatracenie siebie, zapomnienie własnego „ja” i danie światu zezwolenia na bycie pionkiem we własnej historii, ukształtowanym przez zepsute społeczeństwo, lecz przede wszystkim przez odwieczny system patriarchalny. Miejsce kobiety w tym świecie jest z góry założone i społecznie uwarunkowane. Jeśli dobrze odczytałam zamysł Filipiak, przed amnezją nie może uratować nas nikt prócz nas samych, pamiętających przeszłe błędy, uczących się na nich i wyciągających wnioski. Książka Izabeli Filipiak to z pewnością pozycja ważna w literaturze nie tylko feministycznej, ale i powszechnej, społecznej.

Kukurydzki:

Fabuła: 🌽🌽🌽🌽 /7

Postacie: 🌽🌽🌽🌽🌽/7

Język: 🌽🌽🌽🌽🌽/7

Własne odczucia: 🌽🌽🌽🌽🌽/7

RAZEM 4,75

Prokrastynacja